Press Release
EINDHOVEN, 24 oktober 2023 – Het Nederlandse stroomnet zit vol, waardoor bedrijven de noodzakelijke overstap van fossiele brandstoffen naar groene energie in gevaar zien komen. Toch kunnen bedrijven netcongestie en nieuwe energiecrises zelf oplossen met tal van slimme maatregelen. Van collectieve energiehubs tot batterijen en andere opslag, van energiebesparing tot efficiënter gebruik van groene stroom.
Voor het bedrijfsleven en de duurzame energiesector kwam de kamerbrief van demissionair minister Rob Jetten van Klimaat en Energie niet als een verrassing. Bedrijven en zonneparken krijgen al jaren ‘nee’ te horen als ze vragen om een (zwaardere) aansluiting op het elektriciteitsnet. Nu slaan minister en netbeheerders groot alarm. Door de massale elektrificatie van Nederland en de explosieve groei van zonne-energie installaties (huidig vermogen 18.849 megawattpiek), warmtepompen (dit jaar +60 procent) en laadpalen (inmiddels 500.000), zit het net vol. Nieuwe bedrijven die veel stroom gebruiken worden in Noord-Brabant, Limburg, Gelderland, Utrecht, Flevoland, Zeeland en Noord-Holland en een groot deel van de haven van Rotterdam niet meer aangesloten en komen op een wachtlijst. Volgens koepel Netbeheer Nederland is er een wachtlijst voor 105 gigawatt aan stroomaanvragen. De geplande miljardeninvesteringen in uitbreiding van het net zijn niet voldoende om dat op te lossen.
Klem tussen netcongestie en regels
Bedrijven komen daardoor klem te zitten tussen netcongestie en allerlei regels die vanuit het Rijk en de EU op hen afkomen. Volgens werkgeverskoepels als VNO-NCW, MKB-Nederland en Techniek Nederland vormt dit een belemmering voor de energietransitie en het behalen van de klimaatdoelen. De industrie verbruikt 44 procent van alle energie in Nederland en moet volgens de afspraken in het Klimaatakkoord in 2030 al 34 megaton minder CO2-uitstoten. Dat kan alleen bereikt worden door de transitie naar groene stroom, forse energiebesparing en verduurzaming van gebouwen. Zo moeten kantoorgebouwen sinds 1 januari minimaal energielabel C hebben, iets waar volgens RVO op dit moment pas 60 procent aan voldoet. Dat verplichte label gaat binnen enkele jaren ook voor bedrijfsgebouwen gelden. Sowieso moeten grotere bedrijven volgens de energiebesparingsplicht energiebesparende maatregelen nemen die ze in vijf jaar kunnen terugverdienen en daarover rapporteren. Dat heeft pas tweederde gedaan. Daarnaast treedt vanaf 2024 fasegewijs de EU-richtlijn Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) in werking. Die verplicht bedrijven te gaan rapporteren over hun impact op mens en milieu, zoals CO2-uitstoot en energiebesparing.
Oplossingen in de praktijk
Toch zijn hiervoor tal van slimme oplossingen, die al in de praktijk worden toegepast. Bedrijven kunnen overschotten van opgewekte zonne-energie van hun eigen dak of carports gebruiken om hun eigen elektrische wagenpark op te laden. Dat hoeft dan niet aan het net geleverd te worden. De wagens dienen in tijden zonder zon of bij hoge stroomvraag weer als rijdende batterijen die elektriciteit terug leveren. Overtollige groene stroom kan ook opgeslagen worden in waterstof, waar later weer stroom mee wordt gemaakt. Of in batterijen. Die zijn er in allerlei vormen en maten. Zo gebruikt groente- en fruitverwerker Hessing Supervers ijswatersilo’s om de stroom van zijn zonnepanelen op het dak te bufferen. Als die teveel stroom opwekken worden de ijssilo’s extra gekoeld. Als er te weinig stroom is, koelen de silo’s af en kan die energie weer gebruikt worden voor de productielijnen.
Energyhubs ontlasten het net
Om het net te ontlasten en congestie op te lossen is het belangrijk dat de elektriciteit wordt gebruikt waar die wordt opgewekt. In dat kader zijn zogeheten energiehubs op bedrijfsterreinen belangrijk. Via een slim virtueel netwerk – een smart grid - worden gebruik, vraag en aanbod van stroom in beeld gebracht en verdeeld. Bedrijven die te veel groene stroom opwekken leveren dat aan de buren. Bedrijfsterreinen worden zo zelfvoorzienend en minder afhankelijk van het net. Hier bestaan al verschillende voorbeelden van in Nederland, zoals in de haven van Amsterdam en op het Schiphol Trade Park. Hierdoor ontstaat meer ruimte op het net, waardoor bedrijven of zonnedaken op de wachtlijst toch aangesloten kunnen worden.
Marktplaats voor groene energie
Volgens energiebedrijf Groendus is een deel van de netcongestie nu al op te lossen. Bedrijven hebben vaak een grotere stroomaansluiting dan ze nodig hebben. Via eigen metingen kan Groendus zien dat ze maar af en toe het maximale aan stroom gebruiken, de zogeheten Piekvraag. “Als je al die ruimte bij elkaar optelt is er geen probleem meer”, zegt commercieel directeur Bart Rootliep. Ook hij onderstreept het belang van gelijktijdig stroom opwekken en verbruiken. Groendus heeft daarvoor een marktplaats voor groene energie opgezet. Op het platform bieden bedrijven met wind- en zonneparken hun (overtollige) elektriciteit aan bedrijven en instellingen aan. Ze maken onderling afspraken over prijs en leveringstermijn, dus zonder tussenkomst van een traditioneel energiebedrijf. De prijsvorming heeft geen verband met traditionele energiemarkt, waarin de prijs wordt bepaald door fossiele grondstoffen. Groendus matcht de verbruiks- en opwekprofielen van de deelnemende partijen zodanig dat er een zo hoog mogelijke gelijktijdigheid van opwek en verbruik wordt gerealiseerd. Tot wel 80 procent. “We zien veel belangstelling voor deze nieuwe manier van energie inkopen. Ruim 700 bedrijven en instellingen maken hier al gebruik van. Wij bieden deze marktplaats aan energiehubs en andere bedrijven, zodat ze energie kunnen uitwisselen. Het streven naar een zo hoog mogelijke gelijktijdigheid creëert ruimte op het net. Om netcongestie op bedrijventerreinen te voorkomen heb je echte samenwerking nodig”, zegt Rootliep.
Bedrijven hebben de sleutel
“Bedrijven hebben een sleutel in handen om bij te dragen aan de oplossing van netcongestie”, schrijft Jetten in zijn kamerbrief. Hij stelt daarom de komende zes jaar 166 miljoen euro beschikbaar voor een Stimuleringsprogramma Energiehubs.
Seminar over oplossingen
Al dit soort oplossingen komen aan bod tijdens het seminar ‘Duurzame Energie-Oplossingen voor Bedrijven’, dat Solarplaza op 7 december organiseert in Eindhoven. Tijdens de informatiebijeenkomst – van 16.00 tot 19.00 uur in het Ketelhuis - reiken deskundigen tal van oplossingen aan waarmee bedrijven hun energiehuishouding zo duurzaam en optimaal mogelijk kunnen gaan inrichten. Ook gaan ondernemers met elkaar in gesprek om hun ervaringen te delen.
